Hoe kom ik erachter of een project een achterliggende Social Impact constructie heeft?

Een checklist met vijf onderdelen om te achterhalen of er sprake is van een aangestuurde sociale gedragsverandering met winstbejag voor de investeerders

De basis van een Social Impact Bond, een Health Impact Bond of een soortgelijke Social Impactconstructie bestaat uit een afspraak tussen overheid en investeerder(s): een prestatiecontract met een specifieke looptijd en een beoogd doel om geld te besparen en/of rendement te genereren op een specifiek sociaal domein zoals zorg, onderwijs en welzijn.

Is het contract tussen overheid en investeerder eenmaal ondertekend, dan gaan ingehuurde uitvoerders aan de slag met een voorgeselecteerde doelgroep om gedragsverandering te bewerkstelligen. Dit gebeurt met behulp van gedetailleerde en gedeelde data met daarnaast gedragspsychologie op zowel bewust als onbewust niveau.

De deelnemende partijen maken meestal geen geheim van de inhoud van het Social Impactproject: met wervende teksten en mooi ontworpen websites kan dit overtuigend gebracht worden, en ziet het er niet anders uit dan reguliere projecten met standaard subsidies of overheidsfinanciering.

Maar er een Social Impact instrument kent heel specifieke kenmerken waarmee het afwijkt van de tot nu toe gebruikelijke manier om sociale projecten uit te voeren.

Social Impact investeringen hebben een opvallend aantal aspecten in gemeen met Girfec en de daarbijbehorende risicoanalyse die de misleidende naam van Kansencirkel heeft gekregen.

De volgende checklist kan dienen als leidraad voor uw eigen research om bij een overheidsproject te achterhalen of er sprake is van een aangestuurde sociale gedragsverandering met winstbejag voor de investeerders.

Zoek en google de informatie om op elk punt een helder beeld te krijgen. Omschrijf wie wat doet, wanneer en hoe. Vergeet niet de url linkjes erbij te zetten. Screenshots kunnen ook handig zijn; soms verdwijnt er wel eens wat van internet. Hier is een voorbeeld om op te oefenen: Gelijke Kansen Agenda Apeldoorn. Of anders deze: Investeren in de kwaliteit van sport- en beweeginterventies. Daar hoort dit programma ook bij: Gecombineerde leefstijlinterventie

Deel I: Het contract

1. Gemeente, provincie of andere overheidsinstantie: wie?
2. Investeerder, fonds of zorgverzekering: wie?
3. Contract: wat staat erin?

Deel II: De doelgroep (investeringsobjecten)

1. Omschrijving van de doelgroep: een groep met een sociaal probleem of kwetsbaarheid of een gezondheidsrisico
2. Aantal deelnemers in de doelgroep
3. Selectiecriteria doelgroep: leeftijd, gezinssituatie, onderwijssituatie, deelname arbeidsmarkt, financiele status, medische of psychische diagnose
4. Beoogd doel: gedragsverandering
5. Looptijd project - begindatum en einddatum

Deel III: De uitvoerders

1. Eén persoonlijk begeleider die het investeringsobject bewaakt (coach, trainer, wellness professional, gezinsbezoeker - er zijn talloze benamingen). Deze spin in het web van zorg en gedragsverandering is:

a.   Aanspreekpunt voor het investeringsobject
b.   Verantwoordelijk voor centrale data invoer
c.   Doorverwijzer naar zorgaanbieders
d.   Bewaker van het persoonlijk budget

      2. Gedragscoach, gedragspsycholoog (kan dezelfde als 1. zijn, maar hoeft niet) voor persoonlijke  gedragsverandering
      3. Groepscursus of groepstraining: gedragsverandering in een sociale context.
      4. Peer-to-peer: een buddysysteem

Deel IV: De data

1. Wordt de doelgroep geselecteerd aan de hand van door de overheid beschikbaar gestelde data?
2. Krijgt het investeringsobject een app op zijn of haar mobieltje?
3. Moet hij of zij toestemming geven voor het delen van data voordat aan het traject deelgenomen kan worden?
4. Heeft hij of zij zicht op welke data door wie gedeeld worden?
5. Welke provider verwerkt de data?
6. Worden de data gebruikt voor het meten van de beginstand, het monitoren van het traject en het meten van de eindstand?

Deel V: Financiele afspraken

1. Wat is het budget voor het project? Wat is het persoonsgebonden budget?
2. Wie betaalt?
3. Komt er een eindafrekening waarbij de opbrengsten uitgekeerd worden volgens een vooraf vastgestelde verdeelsleutel?
4. Wordt er een bepaalde mate van risico ingeschat, oftewel: wordt er een risicoanalyse gedaan? (Waar risico genoemd wordt, is sprake van een investeringsinstrument)
5. Wordt er een subsidie genoemd? Wie verstrekt deze? Kan dit ook een andere benaming voor een Social Impact investering zijn?
6. Komt het woord 'impact', 'gedragsverandering' of 'interventie' voor in de documenten?

Conclusie

Wanneer er voor elk onderdeel duidelijke informatie boven water komt, dan is de kans zeer groot dat er sprake is van winstbejag via aangestuurde gedragsverandering van sociaal kwetsbare mensen.

Blijven er nog vragen over, dan helpt deze lijst om gericht verder te gaan zoeken.